GÖRELE VETERİNER KLİNİĞİ: HAYVAN BESLEME

PROFİL

Aydın KİBAR

Vet.Hekim

1971 Bursa doğumlu.1989 yılında Isparta Şarkikaraağaç Veteriner Sağlık Meslek Lisesini bitirerek Veteriner sağlık Teknisyeni olarak Görele İlçe Tarım Müdürlüğüne atandı.1995-2004 yılları arasında İl Tarım Müdürlüğünde çalıştı.1999 yılında Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Veteriner Sağlık Önlisans Programından 1998 yılında Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Çalışma ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler Bölümünden mezun oldu.2000-2001 yıllarında Hatay Yayladağ ilçesinde yedek subay olarak vatani görevini tamamladı. 2004 yılında tekrar Görele İlçe Tarım Müdürlüğünde çalışmaya başladı.2007 yılında Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesinden mezun olan 2008 yılında klinisyen olarak bölge hayvancılığına katkıda bulunmaktadır.Evli ve 2 çocuğu vardır.

PROFİL

Sabri TOSUN

Vet.Sağ.Teknikeri

1965 Giresun Eynesil doğumlu.1984 yılında Konya Veteriner Sağlık Meslek Lisesi bitirerek Veteriner Sağlık Teknisyeni olarak 1985-1993 yıllarında Erzurum Horasan ilçesinde çalışmaya başladı.1993-2008 yıllarında Görele ilçe Müdürlüğünde çalıştı.1997 yılında Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Veteriner Sağlık Önlisans Programından Veteriner Sağlık Teknikeri olarak mezun oldu.2008 yılında emekli oldu.Kliniğimizde yardımcı Sağlık Personeli olarak çalışmaktadır.Evli ve 2 çocuğu vardır.

KÖPEK AŞILAMA PROGRAMI

Normal Aşı Programı:

A-Anne Sütü Almış ve Anne Aşılı Hayvandan Doğan Köpek Yavruları

6. haftada veya daha erken iç ve dış parazitlere karşı ilaçlama

1. Aşılama İlaçlama sonrası 1 hafta sonra 1 Doz Yetişkin Karma Aşısı+Corona aşısı

2.Aşılama 10 gün sonra 1 doz Bordotella Aşısı

3.Aşılama 1. aşılamadan sonra 21 gün sonra 1 Doz Yetişkin Karma+Corona Aşısı

4.Aşılama 3. aşılamadan 10 gün sonra Bordotella 2. doz tekrar

5.Aşılama 3. ayından sonra Kuduz Aşısı

Karma, kuduz, bronchine, corona aşıları yılda bir kez tekrarlanır.

İç paraziter ilaçlama(kist ilacı) ve dış paraziter ilaçlama üç ayda bir tekrarlanır.

B-Anne Sütü Almamış veya Aşısından Emin Olunmayan Annelerden Doğan Köpek Yavrular

Aşılama Programına 3 haftalık iken başlanır.

AĞIZ SÜTÜ VE BUZAĞI SAĞLIĞI

Hemen bütün yetiştiriciler ağız sütünü ve buzağı beslemedeki önemini bilmektedirler. Ancak ağız sütü ile ilgili özellikler ve kullanılması hakkında daha fazla bilinmesi gerekenler bulunmaktadır. Ağız sütü (colostrum) doğumdan hemen önce ve hemen sonra üretilen süttür. Normal süte göre iki misli kuru madde, üç misli mineral madde ve beş misli protein içerir. Ağız sütünün içerdiği vitamin ve enerji de normal sütten daha fazladır.

Buzağı sağlığı açısından ağız sütünün iki önemli etkisi vardır. Ağız sütü hafif ishal yapıcı özelliği ile doğum sonrası bağırsaklarda birikmiş katı dışkının (meconium) kolayca dışarı atılmasını sağlar. Böylece bazı zehirli (toksik) maddeler içeren bu katı dışkının temizlenmesine yarar. Ağız sütü içirildikten sonra 56 saat içinde siyah renkli bir katı dışkının dışarı atıldığı gözlenmelidir. Eğer bu görülmezse hayvanın makatına parmak ucu sokularak dışkı yapması için uyarılmalıdır.

Ağız sütünün en önemli katkısı bağışıklık maddeleri (immunoglobulin) içermesidir. Ağız sütü G, A ve M tipi olmak üzere (% 80-85 G tipi) üç tip bağışıklık maddesi içerir. Her değişik tip bağışıklık maddesi buzağıyı farklı hastalıklardan korur. Buzağılar doğduklarında hastalıklara karşı ya çok az korunmalı ya da hiç korunmasız olur. Buzağıların hastalıklara karşı korunması için analarından ağız sütü yolu ile alacakları bağışıklık maddeleri gereklidir.

Anadan alacakları bağışıklık maddeleri, ananın geçirdiği hastalıklara veya yapılmış olan aşılara göre farklılık gösterir. Bu nedenle yaşlı anaların ağız sütleri, ilkine doğum yapanlara kıyasla daha fazla bağışıklık maddesi içermektedir. Uzun süre sürüde bulunan bir anadan doğan buzağılar, sürüdeki hastalık etmenlerine karşı daha dayanıklı olurlar. Çünkü bu buzağıların anaları sürüde geçirdiği süre boyunca sürüde mevcut hastalık etmenlerine karşı bağışıklık oluşturmuş ve bağışıklık maddelerini ağız sütü ile yavrularına geçirmiş olmaktadır. Farklı bir çiftlikten alınmış olan anaların ağız sütü ise geldiği çiftlikte var olan hastalık etmenlerine karşı yeterli korumayı sağlayacak bağışıklık maddelerini içermez. Bu nedenle dışarıdan doğuma yakın inek almak oldukça rizikoludur.

Ağız sütünün kalitesini ölçmek için geliştirilmiş bir alet (colostrometre) vardır. Bu aletle bağışıklık maddelerinin miktarı saptanabilir. Yüksek miktarda bağışıklık maddesi hastalıklara karşı daha fazla koruma sağlamaktadır.

Ağız sütünün kalitesini aletsiz olarak belirlemek için elinize sağdığınız bir miktar ağız sütünü dikkatle incelemek gerekir. Yüksek miktarda bağışıklık maddesi içeren ağız sütü çok koyudur. Çabucak kuru ve kabuksu bir tabaka bırakır. Daha sulu ve çabuk kurumayan ağız sütünün yeterli korumayı sağlayacak bağışıklık maddelerini içermediği kabul edilmelidir. Böyle durumlarda daha fazla miktarda kaliteli ağız sütü veren hayvanların artan sütleri dondurularak muhafaza edilmeli ve gerektiğinde kullanılmalıdır.

Kimi durumlarda önceden dondurulmuş ağız sütü kullanılması çok önemlidir. Örneğin az miktarda ağız sütü veren veya kalitesiz ağız sütü olan ineklerin yavrularında önceden saklanan ağız sütü kullanılmalıdır. Doğumda ölen ineklerin veya doğum öncesi akut seyreden mastitis olaylarında ağız sütünün önceden sağılması zorunda kalınan ineklerin yavruları için dondurularak saklanan ağız sütü kullanılması gerekmektedir. Böyle hallerde dondurularak saklanan ağız sütü sıcak su dolu bir kap içinde çözündürülerek kullanıma hazır hale getirilmektedir. Çözündürme işlemi yavaş yapılmalı, su sıcaklığı 50-55oC'ın üzerine hiç çıkarılmamalıdır. Daha yüksek sıcaklıkta ağız sütünün özelliği bozulmaktadır.

Ağız sütünün etki şekli

Ağız sütü ile alınan bağışıklık maddeleri hastalık yapan mikroplara kendiliğinden saldırır, onları ya etkisiz hale getirir ya da ortadan kaldırır. Ancak bunun olabilmesi için bu bağışıklık maddelerinin dolaşım sistemine girmesi gerekir. Bunun için de kaliteli ağız sütünün doğumdan hemen sonra buzağı tarafından alınması gereklidir. Kural olarak doğumdan sonraki yarım saat içinde ağız sütünün buzağıya içirilmesi sağlanmalıdır.

Ağız sütündeki bağışıklık maddeleri sindirim organlarının duvarlarından alınarak dolaşım sistemine girer. Doğumdan 6 saat sonra bu giriş 1/3 oranında azalır. Yaklaşık 24 saat sonra ise sindirim sisteminde faaliyete geçen sindirim enzimleri nedeniyle bu maddeler sindirilerek parçalanır ve kan dolaşımına girmeleri engellenir. Bu nedenle ilk 24 saat sonunda bağışıklık maddelerinden yararlanma ortadan kalkar.

Bu süreden sonra bağışıklık maddeleri kan dolaşımına girememekle birlikte yine de yararlı olmaya devam eder. Sindirim sistemini kaplayan bağışıklık maddeleri, bu sistemde gelişebilecek zararlı mikroorganizmalardan korumayı sağlamaya devam eder. Özellikle dışkıda bulunan E. coli gibi ishal yapıcı mikroplara karşı önemli koruma sağlar.

Bilindiği gibi özellikle E. coli enfeksiyonu buzağılar için çok tehlikelidir. Buzağı bu hastalık etmenini almadan önce ağız sütünü mutlaka içmelidir. Ağız sütü alındıktan sonra E. coli vücuda girecek olursa buzağı büyük ölçüde korunur. Ancak daha önce E. coli etkili duruma girerse buzağının yaşama şansı çok azalır. İşte bu nedenle buzağı doğduktan hemen sonra ağız sütünün verilmesi çok önemlidir. En iyi yöntem buzağı doğduktan hemen sonra 2 litre kadar ağız sütü sağılarak alınmalı ve emzik vasıtasıyla buzağıya içirilmelidir. Bu arada ağız sütünün kalitesi izlenmeli, iyi değilse önceden dondurularak saklanan nitelikli ağız sütü de verilmelidir.

Kaliteli ağız sütü veren yaşlı ineklerin ilk sağılan ağız sütleri sonra kullanılmak üzere dondurularak saklanmalıdır. İkinci kez sağılan ağız sütünde bağışıklık maddeleri 1/3 oranında daha azdır. Yaşlı ineklerin ağız sütlerinde, ilkine doğuranlara kıyasla daha fazla bağışıklık maddesi olduğu bilinmektedir.

Ağız sütünün salgılanmasının 5 gün kadar devam ettiği kabul edilmektedir. Her ne kadar doğumdan 24 saat geçtikten sonra ağız sütünün bağışıklık özelliğinden yararlanma olanağı ortadan kalkıyorsa da 2-5 günler arası sağılan sütler ekonomik olarak yine de değerlidir. Çünkü bu sütler besin maddeleri bakımından normal süte göre daha zengindir. Bu nedenle ağız sütlerinin fazlası koyuluğuna göre bir misli veya % 50 oranında ılık suyla sulandırılmak suretiyle süt içen buzağıların sütü içine katılmalıdır.

Sonuç olarak buzağıların solunum yolu ile sindirim yolu hastalıklarını yapan etmenlerin buzağının vücuduna girmesini engellemek hemen hemen imkansızdır. Ancak ağız sütü yolu ile buzağılara sağlayacağımız bağışıklık maddelerinin buzağıları koruyacağı kabul edilmelidir. Sağlıklı buzağı için ağız sütünün etkilerini bilmemiz ve doğru kullanmamız gerekmektedir.

SAĞLIKLI BUZAĞI NASIL YETİŞTİRİLİR

Süt ya da diğer sıvı gıdalar fazla verilmemelidir.
Günde iki öğün süt verilmelidir. Öğün sayısı artırılmamalıdır. Günde bir öğün uygulamasından da olumlu sonuç alınmasına karşılık, sıvı gıdaların iki öğünde verilmesi hayvanların günde iki defa gözlenme imkan verdiği için tercih edilmelidir. Böylece akut olarak gelişebilen bazı hastalıklara erken müdahale imkanı doğmaktadır. Zayıf veya hastalığı yeni atlatmış hayvanlara öğün sayısını artırmanın yararı vardır.
Buzağı kulübelerinde, dış ortam şartlarında tutulan hayvanlarda soğuk mevsimlerde hayvanın enerji ihtiyacının artacağı göz önüne alınmalıdır. Bu nedenle soğuğun şiddetine göre hayvana verilecek süt miktarı 1.5 katına kadar, öğün sayısı ise 3'e çıkartılabilir.
Buzağı kayıpları bir işletmenin karlılığını önemli ölçüde etkilemekte ve bunun en büyük nedeni olarak da ishaller gösterilmektedir. İshallerin tedavisinde erken davranmak oldukça önemlidir. İshal görülür görülmez verilen süt miktarı azaltılır hatta şiddetli vakalarda süt hiç verilmez. İshalin kayboluşuna bağlı olarak 3-6 öğün sadece, su ile hazırlanmış elektrolit solüsyonlar günde canlı ağırlığının %10'unundan az olmayacak şekilde verilir. Sıvı ticari elektrolitler kullanılabileceği gibi aşağıdaki bileşim de tercih edilebilir.
4 çay kaşığı tuz, 3 çay kaşığı yemek sodası, 1/2 fincan toz şeker, 4 litre su
Sıvı gıdalar 37.5°C ye kadar ısıtıldıktan sonra kullanılmalıdır. Hatta içirinceye kadar geçen süre içerisindeki soğuma dikkate alınarak 40°C ye kadar ısıtılması daha doğru olur.
Her türlü hijyene dikkat edilmeli ( Emzik, kova, bakıcı vs)
Barınağın sıcaklığı 16°C'den fazla olmamalıdır.
Temiz ve kuru altlık kullanılmalıdır.
Buzağıların barındırıldığı yerler kalabalık olmamalıdır. Her buzağı için en az 2.2 m2 yer olmalıdır.
Vitamin yetersizliğine karşı önlem olarak doğumdan hemen sonra enjektabl vitamin uygulaması yapılmalıdır.
Su içerikleri yüksek silaj ve taze mera otları, yem tüketimini sınırlayacağından büyümeyi olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle 3 aylık yaştan daha küçük hayvanlara verilmesi tavsiye edilmez.
Buzağılara temiz ve taze su 4. günden itibaren verilir. Özellikle sıcak havalarda sınırlı miktarda sıvı yemleme yapılan buzağılara mutlaka su verilmelidir. Sıvı yemler yanında su verilen hayvanlarda starter yem tüketiminin daha fazla olduğu ve hayvanların performansının daha iyi olduğu gözlenmektedir.
Buzağı yetiştiriciliğinde amaç bir an önce ön mideleri geliştirerek pahalı bir yem maddesi olan süt yada süt ikame yemlerinin kullanımını en aza indirmektir. Bu amaçla sıvı gıdalar yanında hayvanlara 4. günden itibaren kaliteli kaba yemler ve buzağı başlangıç yemi verilmeye başlanır.
Starter yemi verilmesinde gecikilmemesi ilk 10-12. günde mutlaka başlanmış olması gerekir. Bu sırada az miktarda tane mısır yada yulaf verilmesinin rumen gelişimi üzerine olumlu
etkide bulunduğu da bildirilmektedir.
Buzağı başlangıç yemlerinin kaliteli ve lezzetli, çok fazla inceltilmemiş ve enerji ve protein bakımından zengin olması arzu edilir. Protein miktarı %18 den az olmamalı hatta erken sütten kesim planlanmış ise HP miktarı %20'ye çıkarılmalıdır. Yeme %5 oranında melas ilave etmekle hem lezzet artırılır hem de tozlanmanın önüne geçilmiş olur. Başlangıç yemleri 12 haftalık süt emme döneminde günde 2.5-3 kg'ı geçmemek üzere verilebilir.

BUZAĞI MAMASI İLE BESLEME

BUZAĞIYI 7 GÜNDEN SONRA BUZAĞI MAMASI İLE BESLEMEYE BAŞLANMALIDIR.

BUZAĞILAR 40. GÜNDEN SONRA SÜTTEN KESİLEBİLİRLER VE SADECE BUZAĞI MAMASI İLE BESLENEBİLİRLER.

Bir an önce ön mideler geliştirilerek kuru yemlere geçilmesi hayvanların enerji ihtiyacını karşılamaya yardımcı olacaktır. Buzağı starter yeminin en az %18 ham protein ihtiva etmesi ve pelet şeklinde olması tercih edilir.
Ekonomik olması halinde daha hijyenik ve kontrollü bir besleme uygulanabilir. Yağsız süt üretilmeyen işletmelerde sadece yağlı sütle besleme süt
fiyatlarının yüksek olduğu zamanlarda ekonomik değildir. 100-150 g/litre dozunda sulandırılarak kullanılır. Konsantrasyonun artması toplam tüketilen kuru mama tüketiminin artmasına yol açar. Yağlı süt içirme programlarının benzeri mamalar için de uygulanabilir.
Mamalarda %35-50 arasında yağsız süt tozu bulundurulmak
zorundadır. Bu nedenle mamanın fiyatı daha çok süt tozu fiyatına bağlıdır. Özellikle süt fazlası olup bunu süt tozu olarak değerlendiren ülkelerde buzağı maması uygulaması çoğunlukla daha ekonomik olmaktadır. Örneğin Amerika Birleşik Devletlerinde işletmelerin %75'inin buzağı maması kullandığı bildirilmektedir.
Buzağı mamalarının en az %22 ham protein ve %10 yağ ihtiva etmesi gerekir. Protein kaynağı olarak süt ürünleri yada soya proteini kullanılmalıdır. Sadece bitkisel kaynaklı proteinlerden olumlu sonuç alınmamaktadır. Yağ oranı %20'ye kadar çıkartılabilir.

Buzağı mamasının kalitesi kullanılan protein kaynağına bağlı olarak değişir. Bu kaynakları 3 sınıfta toplamak mümkündür:

1. Sınıf Protein Kaynakları: Yağsız süt tozu, yağlı süt tozu, Kurutulmuş peynir altı suyu, laktozu alınmış peynir altı suyu, kazein, süt albumini
2. Sınıf Protein Kaynakları: Saflaştırılmış soya proteinleri, Soya konsantreler ve soya izolatları
3. Sınıf Protein Kaynakları: Balık protein konsantreleri, mayalar, yulaf unu, buğday unu

Araştırmalar buzağıların 3 hafta gibi kısa bir sürede sütten kesilebileceklerini göstermektedir. Fakat zorunlu olmadıkça süreyi bu kadar kısaltmamak gerekir. Çünkü bakım ve beslemede çok fazla titizliğe gerek duyulmaktadır. Çoğu yetiştiriciler erken sütten kesimde 4-8. haftaları tercih etmektedirler. Erken sütten kesimde kriter olarak yaş yerine tüketilen starter yemi miktarının alınması daha uygun olur. Bir buzağı 500-700 g starter yemi tüketebiliyorsa sütten kesim için uygun zaman gelmiş demektir.
Bir süt sığırcılığı işletmesinde damızlık hayvanların büyütülmesi, bakım ve beslenmesinde gösterilen özen ve başarı o işletmenin karlılığı ve başarısını önemli ölçüde etkiler. Hayvancılığı gelişmiş ülkelerde bile hayvanlar ergin canlı ağırlığa ulaşıncaya kadar %20'lere kadar varan oranlarda kayıplardan söz edilmektedir. Ülkemizde bu konuda sağlıklı istatistiki rakamlar olmamakla birlikte bu oranın %20'lerinde çok üzerinde olduğunu söyleyebiliriz. İyi bir bakım ve beslenme programı ile kayıplar %3-5'lere kadar indirilebilir.

SÜT SIĞIRLARININ BAKIM VE BESLENMESİ

n Süt verimi üzerinde kalıtsal karakterlerin etkisi %30,Çevre faktörünün etkisi %70 dir.

n Yaşama payının kaba yemle, verim payının kesif yem ile karşılanması beslemede temel prensiptir.

n Yanlış bakım ve beslemeden dolayı meydana gelen verim düşüklüğünü tekrar artırmak uzun zaman alır.

n Hayvancılıkta işlerin aynı saatte yapılması esastır.Sağım aralıkları aynı saatte ve iki sağım arası 12 saat olmalıdır. Yüksek verimli hayvanlarda günde 3 sağım uygulanmalıdır.

n Ortalama yıllık laktasyon süresi 305 gün ve yüksek süt verimi yaşı 8-9 yıl olması karlı süt sığırcılığı için esastır.

n İnekler için en uygun sıcaklık +5/+15 C arasıdır.Yüksek sıcaklıkta yem tüketimi azalır, su tüketimi artar.

Günlük Genel Bakım İşleri

n Günlük bakım ve besleme programı yapılmalı ve mutlaka kayıt tutulmalıdır.

n Süt sığırcılığı yaparken hayvanların bakımı ve yemlenmesi ile uğraşan kişi günlük ahıra ilk girdiğinde ahır içi çevre şartlarını kontrol etmeli sıcaklık ve nem miktarının hayvanların gereksinim duyduğu sınırlar içerisinde olduğundan emin olmalıdır.

n Daha sonra havalandırma, suluk ve yemliklerin yani ekipmanların durumlarını kontrol etmeli,günlük programa göre yemleme ve ahırın temizliğini yapmalıdır.

nBu işlemlerin ardından tek tek tüm hayvanların genel durumu (kondisyonu, normal sağlıklı görünüşü, memeleri,tırnakları, ağız ve burun çevresi gibi..) kontrol edilmeli, hasta hayvanlar diğerlerinden ayrı bir bölüme konulmalıdır.

nKızgınlık gösteren hayvanlar tespit edilmeli ve tohumlanmalıdır.

nHayvanların günlük tımarları yapılmalı ve sağıma hazırlanmalıdır. Ancak sağım ile tımar arasında en az bir saat zaman bırakılmalıdır.

nSağıma başlamadan önce hayvanlar yaşlarına göre sağım sırasına konulup memeleri ılık ve sabunlu su ile yıkanmalıdır. Sağımdan sonra aynı işlem tekrar edilmeli ayrıca sağım eğer makine ile yapılıyorsa aletlerin temizliğine önem verilmelidir.

n 1.5 yaşını tamamlamış düveler veya doğumu takip eden 2. veya 3. ayda kızgınlık gösteren inekler kızgınlık gösterdikleri andan itibaren 24 saat içerisinde tohumlanmalı veya boğaya verilmelidir. Kızgınlık süresi geçen hayvanlar döl tutmazlar ve 18-21 gün sonrayı beklemek gerekir.

SÜT İNEKLERİNİN BESLENMESİ

n Buzağılamadan sonraki ilk 70 gün,

n Buzağılamadan sonra 70-140 günler arası,

n Buzağılamadan sonraki 140-305 günler arası,

n Kuru Dönem,

n Buzağıların beslenmesi

n Henüz süt verimine başlamamış düvelerin beslenmesi

Buzağılamadan sonraki ilk 70 gün:

n En kritik dönemdir.Süt verimi hızlı artar, buzağılamadan 4-6 hafta sonra en yüksek seviye çıkar.Buna rağmen, maksimum yem tüketimine 12-14 hafta sonra ulaşır.

n Ortaya çıkan problemler şunlardır:

n Yüksek verimliler için gerekli enerjiyi kendi vücut yağlarını yakarak karşılarlar.Bu dönemde günde 0.5 kg kilo kaybı normaldir.

n Aşırı zayıflama, vucut yağlarının yakılması sebebi ile kanda keton cisimlerinim birikmesi ile ketosiz, aşırı dane yem verilmesi ve yem tüketiminin hızla artması ile sindirim aksaması asidoz,yer değiştirmiş abamasum oluşabilir.

n Kalsiyum ve fosfor dengesinin kurulamaması sonucu süt humması ve buna bağlı felçler görülebilir.

n Enerji ihtiyacının karşılanamaması veya aşırı kalsiyum verilmesi nedeniyle ineklerin doğum sonrasındaki doğum belirtilerini göstermemesi, ve döl tutmama problemleri ortaya çıkabilir.

Bu dönemde dikkat edilecek hususlar:

n Buzağılamadan sonra karma yem veya dane yem her gün 0.5-1 kg artırılarak yem tüketiminin teşvik edilmesi gerekir.Böylece karma yemin birden verilmesi ile ortaya çıkacak problemler (asidoz vs) önlenmiş olur.

n Rasyonun toplam kuru maddesinde %65 den fazla dane yem bulunmamalıdır.

n Normal rumen fermantasyonunu sağlayabilmek için rasyonda %17-18 düzeyinde ham lif bulunmasına dikkat edilmelidir.Kıyılmış silaj, ezilmiş veya peletlemiş daneler gibi, liflerin inceltilerek hayvana yedirilmesi süt verimi ve normal süt yağı oluşumunu sağlamak için rasyonda olması gereken lif düzeyini artırır.

n Bu dönemde iyi kaliteli kaba yemlerinin yedirilmesi gerekir.Eldeki en iyi kaliteli kaba yem bu dönemde ineklere verilmelidir.

Buzağılamadan sonra 70-140 günler arası:

n Süt verimini en yüksek seviyede mümkün olduğu kadar uzun tutmak prensiptir.Bu dönemde yem tüketimi maksimum düzeydedir ve ineğin besin gereksinimlerini karşılayacak düzeydedir.Dane tüketimi ineğin canlı ağırlığının %2.5’na erişebilir. Kaba yem tüketimi normal rumen fonksiyonlarının sürdürebilmesi süt yağının düşmemesi için canlı ağırlığının en az %1 düzeyinde (kuru madde olarak) tutulmalıdır.Şeker pancarı posası ve melas ineğin yüksek oranda karma yem tüketimini teşvik eder ve rumen sindiriminin normal seyrinde devam etmesini sağlar.

n Bu dönemdeki problemler; süt verimindeki ani düşüş, sütteki yağ oranının düşüşü, gizli kızgınlık ve ketosisdir.

Buzağılamadan sonraki 140-305 günler arası:

n İneğin gebe olduğu dönemdir ve süt verimi azalmaya başlar.Bir ay önceki aya göre süt veriminde %8-10 luk bir düşüş normaldir.

n Aşırı dane ve yem tüketimi önlenmeli, karma yem tüketimi süt verimi karşılayacak düzeyde olmalı ,bu dönemde ineklerin yağlanması önlenmelidir.Aşırı yağlanma ve kilo alma zor doğum,kısırlık gibi sorunlara sebep olabilir.

n Laktasyondaki inekler yemi daha etkin bir şekilde değerlendir.Bu nedenle her kg vücut dokusunun konması için az yem gereklidir.Vücut kondisyonunu korumak için ineğin kuruya çıkması beklenmemelidir.Genç ineklere büyüme içinde ilave yem hesaplanmalıdır.

Kuru dönem:

n Bir sonraki laktasyondan 45-60 gün önceki dönemdir.Bu dönemde süt sağılmaması nedeniyle kuru dönem denir.

n Besin maddesi gereksinimleri yüksek olmasa bile, bu dönem kurudaki inekler için kritiktir.Kuru dönemdeki hatalar gelecek dönemdeki laktasyonu kötü bir şekilde etkiler.Bu dönemde inekler, hem anne karnındaki buzağının gereksinimlerin karşılanması ve 3. dönemde yerine koyamadıkları vücut rezevlerini yerine konması için yeterli besine gerek duyarlar.Kuru madde tüketimi canlı ağırlığının %2 si kadardır.Bunun %1 kaba yem olarak karşılanmalıdır.Karma yem tüketimi %1 geçmemelidir.

n Doğumdan iki hafta önce bir miktar dane yem verilerek, dane yemin sindirilebilmesi için rumende yaşayan mikroorganizmaların yeni yemlere alıştırılması gerekir.Buzağılamadan sonra karma yem artırılmalıdır.

n Bu dönemde kalsiyum ,fosfor dengesini sağlamak ve ihtiyacı karşılamak gereklidir. Bu dönemde aşırı kalsiyum alımı önlenmelidir. (Günde 100 gr üzerinde olmamalıdır.). Fosfor gereksinimi (40gr/gün) karşılanmalıdır. Bu durumda Ca/P oranı yaklaşık 2:1 dir.

n İlave olarak vitamin A ve D katkısı buzağının yaşama gücünü ve ağız sütünün vitamin düzeyini artırır, doğumdan sonra yavru zarlarının atımı kolaylaştırır ve süt hummasını önler.

n İz elementlerden özellikle İyot ve Kobalt ilave olarak verilmelidir. İyot yetersizliği zayıf ve guatırlı buzağıların doğumuna yol açabilir.

n Bu dönemdeki problemler:

n Süt humması,Abamasumun yer değiştirmesi, aşırı kilolu ineklerde karaciğer yağlanması ve iştahın azalmasına neden olur.

Sığırlarda doğum:

n Sığırlarda gebelik süresi 270-280 gündür.

n Doğumdan 8-10 gün önce memelerde başlayan süt üretimi memeleri şişirir,bu normaldir ve hayvan sağılmamalıdır.İlk doğum yapan düvelerde bu şişlik bazen karın altına kadar yayılır.Doğum olduktan sonra sağım yapıldıkça bu şişlikler 8-10 gün içerisinde koybolur ve memeler normal halini alır.

n Doğumdan 1-2 saat içerisinde yavru zarları dediğimiz eşi düşer.Doğum başladıktan ve yavru suları aktıktan 1 saat sonra doğum gerçekleşmezse bir anormallik vardır ve doğuma müdahale gereklidir.Mutlaka Veteriner hekime başvurulmalıdır.

n Doğumdan sonra en geç 24 saat yavru zarları (Eşini) düşürmeyen hayvanlara müdahale edilerek eşin alınmalıdır.Eşin alınmasında mutlaka veteriner hekime başvurulmalıdır.

4. Aya Kadar Buzağıların Beslenmesi

n Kolostrum verilmesi:

n Kolostrum hastalıklara karşı mukavemet (Bağışıklık) için gerekli olduğu kadar, vucut ısısının ayarlanması ve anne karnında bağırsaklarda biriken dış kalıntıların (mekonyum) kısa sürede atılmasını temini açısından gereklidir. Verilen kolostrum +37 C civarında olmalıdır.

n Uygulama nasıl olursa olsun ilk 3 gün buzağılara mutlaka kolostrum verilmelidir.

Günlük verilen süt veya sıvı gıdaların miktarı buzağının canlı ağırlığının %10’unu geçmemelidir.

n İshal görüldüğünde verilen süt miktarı azaltılmalıdır.Şiddetli ishal vakalarında süt tamamen kesilerek 3-6 gün 4 çay kaşığı tuz,3 çay kaşığı yemek sodası-karbonat,1/2 fincan toz şeker, 4 lt su ile hazırlanmış içecek buzağı canlı ağırlığının %10’undan aşağı olmayacak şekilde,+37 C sıcaklıkta verilir.Süt kovaları ve emzikler mutlaka iyice temizlenir.

n Barınak sıcaklığı +16 C den az olmamalıdır.

n Buzağıların altında her zaman kuru ve temiz altlık olmalıdır.Hava cereyanı olmamalıdır.

n Buzağılara temiz ve taze su 4. günden sonra verilmelidir.ve önlerinde her zaman temiz su ve yalama taşı bulunmalıdır.yetersiz su temini halinde halsizlik, organ fonksiyonlarında azalma görülür.

n Her buzağıya 2-3 metrekare yer olmalıdır.

n Kesif yem verilirken; 3-4 günlük yaştan itibaren iyi kalite buzaği başlangıç yemi buzağıların önünde bulundurulmalıdır.Buzağı başlangıç yeminde protein oranı en az %18 olmalıdır, vitamin A,D,E, mineral ve antibiyotiklerle desteklenmelidir. 3-4 haftalık olduklarında bu yemden tam olarak yaralanırlar. Buzagı sütten kesilmeden önce 100 kg’lık vücut ağırlığı için en az 1 kg buzağı başlangıç yemi tüketmelidir.

n Kaba yem verilirken; İlk haftadan itibaren azar azar kuru ot verilmeli (Yumuşak kuru yonca vs), her gün yenilenmelidir.

4 Aydan-1 yaşına kadar Düvelerin Beslenmesi:

n Bu yaşlar arasında kaba yem serbest, dane yem ise sınırlı verilmelidir. Günde 2.5 kg dane yem yeterlidir.Aşırı dane yem tüketimi düvelerin yağlanmasına sebep olur.Aşırı yağlanma üremede problemlere yol açar ve meme dokusu yağ biriktirerek süt yapan dokuların gelişmesini engeller.

n Bu dönemde çayır ve merada otlatma rahatlıkla besleme programına alınabilir. Yalnız sadece otlatma ile besin maddesi gereksinimleri karşılanmaz,mutlaka kuru ot ve dane yem verilmelidir.İz mineral, kalsiyum ve fosfor dane yem karmasına ilave edilmeli veya serbest yalama taşı şeklinde hayvana verilmelidir.

1-2 Yaş Arası Düvelerin Beslenmesi:

n Eğer iyi kaliteli kaba yemler verilirse, bu dönemdeki düvelerin ihtiyaçlarını sadece bu kaba yemlerle karşılamak mümkün olur.Bu durumda mutlaka İz mineral, kalsiyum ve fosfor dane yem karmasına ilave edilmeli veya serbest yalama taşı şeklinde hayvana verilmelidir.

n Bu dönemde düvelerin (kültür ırkı) günde 700-900 gr agırlık kazanmaları gerekir.Eğer büyüme yeterli değil ise bir miktar karma yem verilmelidir.Karma yem miktarı sınırlı tutulmalı ve günde 2-2.5 kg’mı geçmemelidir.Kurumuş meralarda otlayan düvelere mutlaka karma yem verilmelidir.Enerji,fosfor veya vitamin A yetersizliği olan düveler kızgınlık göstermezler.

BARINAKLARININ PLANLANMASI

n Duraklı ahırlarda her bir inek için 20 m3’lük hacim bulunmalı ve ineklerin bağlandığı durak boyutları 110 cm genişliğinde,160-180 cm boyunda olmalıdır.

n Zemin % 1.5-2 meyilli olmalı , idrar ve gübre hayvanın altında kalmamalıdır.

n Her 7 inek için bir havalandırma bacası hesaplanmalı içerinin rutubeti % 70-80’i geçmemelidir.

n Yanlardaki pencere alanı ahır tabanının 1/20 si kadar olmalıdır.

n Uygun ortam ısısı 10-15 o C arasındadır.Düşük sıcaklıkta yem tüketimi ve su tüketimi artar.Yüksek sıcaklıkta yem tüketimi azalır su tüketimi artar.Yüksek sıcaklığın verime olumsuz etkisi daha fazladır.

SIĞIR IRKLARI

Yeryüzünde bugün 300 den fazla sığır ırkı vardır ve yenileri elde edildikçe bu sayı artmaktadır. Bu nedenle tüm ırklar üzerinde bilgi vermek yerine bu bölümde sadece Türkiye sığır ırkları ile önemli görülen yabancı ırkları tanıtıcı kısa bilgiler verilecektir. Yerli Irklar Türkiye’de sığır populasyonunun yaklaşık %55-60’ını yerli ırklar oluşturmaktadır. Irka dayalı sayımlara olan güvenin oldukça az olmasına rağmen ülkemiz yerli ırkların önemli bir bölümünü Yerli-Kara ve Doğu Anadolu Kırmızı’sının oluşturduğu söylenebilir. Ne var ki hem kültür ırkı x yerli ırk, hem de yerli ırkların kendi aralarında gerçekleşen çiftleşmeler sonucu , saf ırk tanımı dışında kalanların sayısı ve oranı hızla artmaktadır. 1. Yerli Kara: Orta Anadolu bölgesinin hakim yerli ırkıdır. Türkiye yerli sığırları arasında yayılma alanı en geniş ve sayısı en fazla olanıdır. Yayılma alanı içinde toprak ve iklim bakımından farklı çeşitli alt bölgeler vardır. Bunun doğal sonucu olarak da Orta Anadolu bölgesinde yetiştirilen Yerli Karaların tümü aynı özelliklere sahip değildir. Söz gelimi Ankara ve Çankırı’da yetiştirilen Yerli Karalar İçbatı Anadoludakiler’den daha küçük cüsselidirler. Yerli Karaların en belirleyici özelliği küçük yapılı ve tırnak dahil tamamen siyah olmalarıdır. Dar ve uzun bir başa sahip olan bu ırkta boynuzlar kısa, ince ve öne yöneliktir. Uzun yıllar yetersiz koşullarda yaşayan bu ırk oldukça dayanıklıdır. Irkta cidago yüksekliği 100-110 cm civarındadır. Besleme koşullarına bağlı olarak canlı ağırlık 200-300 kg arasında değişir. Bu ırkın süt verimi ortaya koyma amacına yönelik çalışmalar oldukça eskidir. Bu çalışmalarda elde edilen değerler köy koşullarında 400-500 kg kadardır. Fakat bakım ve besleme koşullarının iyileştirilmesi ve damızlık seçimiyle bir laktasyondaki süt verimleri ortalama 800-900 kg’ye çıkarılabilmiş, hatta bazı küçük gruplardan bir laktasyonda 1800 kg süt elde edilebilmiştir. Günümüz koşullarında ortalama 750 kg civarında süt verimi olduğu kabul edilen bu ırkın beside günlük canlı ağırlık artışı da, 600-700 gr dır. 2. Doğu Anadolu Kırmızısı: Yayılma alanının genişliği ve sayısal varlığı bakımından ikinci sırada yer alan Doğu Anadolu Kırmızısı ırkında renk genelde kırmızı olmakla birlikte açık kırmızıdan koyu kestaneye kadar değişir. Bazı hayvanlarda genellikle arka bacakların iç kısımları olmak üzere vücudun değişik bölgelerinde beyaza kadar değişen açık renkler görülebilir. Boğalarda boyun göğüs ve ön bacaklar daha koyu renklidir. Doğu Anadolu Kırmızısı ırkında cidago yüksekliği 115-125 cm, canlı ağırlık 250-350 kg arasındadır. Süt verimi halk elinde 1000-1200 kg kadar olup, iyi koşullarda 2000 kg’ye kadar yükselebilmektedir. Beside günlük canlı ağırlık artışı Yerli Karadan oldukça iyidir ve uygun şartlarda 800-900 grama ulaşılabilmektedir. 3. Güney Anadolu Sarı-Kırmızı Sığırları: Toroslar’ın güneyinde kalan bölge ile Güney Doğu Anadolu bölgesinde yayılan bu ırkın farklı varyeteleri vardır. Bu varyetelerin sayısı sınıflamayı yapanlara göre farklılıklar gösterir. Buna rağmen bu gruptaki hayvanları birbirinden oldukça farklı niteliklere sahip iki alt gruba ayırmak mümkündür ve önemli bir hata getirmez. a) Güney Anadolu Kırmızısı ( Kilis Irkı ): Rengi sarıdan kahverengine kadar değişen bu ırk Türkiye’nin en iri ve en sütlü ırkıdır. Kilis ırkında en çok rastlanan renk sarımsı kırmızıdır. Vücudunun ön kısmı arkaya göre daha koyu olan bu ırkta cidago yüksekliği 130-135 cm kadardır. Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz Bölgesi’nin sıcak iklimine uyan ve sıcak iklimlere özgü olan parazitlerin meydana getirdiği hastalıklara dayanıklı olan bu ırkın süt verimi 2000 kg’nin üzerinde, beside günlük canlı ağırlık artışı da 1 kg civarındadır. Daha da önemlisi bu ırka dahil inekler içerisinde 5 tondan daha yukarı süt veren bireylere rastlanabiliyor olmasıdır. Ayrıca bu ırkın Siyah-Alacalar ile verdiği melezlerin üstün verimi olmaları, Türkiye sığırcılığı ve özellikle de GAP bölgesi için önemli bir potansiyel olarak değerlendirilmelidir. b) Yerli Güney Sarısı: Kirli sarıdan tarçın rengine kadar değişen bir renk dağılımı gösteren bu alt grup Kilis’e göre oldukça küçük cüsselidir. Vücut ağırlığı ve verimleri bakımından Yerli Kararları andırır. 4. Boz Irk: Tipik bir bozkır sığırı olan bu ırk Balkan ülkelerinin ortak yerli ırkıdır. Türkiye’de bir zamanlar Trakya’dan Sivrihisara’ a kadar yayılan bu ırk şimdi Marmara Denizi’nin güneyi ve Trakya’nın dağlık kesimlerinde küçük sürürler halinde yetişmektedir. Rengi, açık güneşten koyu kül rengine kadar değişen Boz ırkın erkekleri dişilere göre, daha koyu renklidir. Canlı ağırlığı 250-400 kg arasında değişen bu ırkın süt verimi 1000-1500 kg civarındadır. Beside günlük canlı ağırlık artışı da 700-800 g kadardır. Tarımda hayvan işgücüne talebin fazla olduğu dönemlerde öküz olarak kullanımda önceliği olan bu ırk yok olmak üzeredir. Boz ırkın verimleri diğer yerli ırkların çoğundan geri değildir. Fakat yetiştirdiği bölgenin ekonomik yapısının diğer bölgelerden ileri olması, bu ırkın elden çıkarılmasının hızını diğer yerli ırklarınkinden daha yüksek kalmıştır. Çünkü yetiştirildiği bölge için verimleri yetersiz kalmıştır. Ayrıca tarımda makine kullanımının yaygınlaşması sonucu Boz ırkın öküz olarak kullanım olanağı da tümüyle ortadan kalkmıştır. Kısaca özellikleri belirtilen bu ırkların dışında kalanlar genellikle melezleme üründürler ve bunlar ülkenin her yerinde rastlamak olasıdır. Kültür Irkı Sığırlar İnsanların artan ihtiyaçlarını karşılamak için sığırların verimlerini arttırmak yönündeki çabalar sonucu elde edilmiş, yüksek verimli ırklar bu grup altında incelenirler. Yetiştirilme amacına göre sığırların bazen tek, bazen de birden fazla verimleri yükseltilmiştir. Eğer hedeflenen verim süt ise, bunlara sütçü ırklar, et ise etçi ırklar denir. Hem et hem de süt üretimi amaçlanarak geliştirilenler ise iki verim yönlü veya kombine verimli ırklar olarak nitelenir. Bunlardan Türkiye’de mevcut olanlar kısaca tanıtılacak, önemli bulunan bazıları da isim olarak verilecektir. A. Sütçü ve Kombine Verimli Irklar 1. Siyah-Alaca ( Holstein Friestan): Dünyada en fazla yayılma alanına sahip kültür ırkı Siyah-Alacadır. Anavatanı Hollanda’nın Frizya bölgesi olan bu ırkın yer yüzündeki mevcudu 100 milyondan fazladır. Sütçü ırkların en iri örnekleri iki verim yönlüdür. Bu örneklerin erkekleri hızlı gelişir ve oldukça kaliteli karkas verirler. Bu nedenle ırkın et üretiminde de önemli bir yeri vardır. Siyah-Alacalarda renk siyah beyazdır. Siyah ve beyaz kısımların oranı hayvandan hayvana büyük değişiklik gösterir. Süt verimi ülkelere göre farklılıklar göstermekle birlikte 10 tonun üzerinde verime sahip ineklerin sayısı oldukça yüksektir. Siyah-Alaca’dan ülkemizde de yılda 5000-7000 kg süt elde eden işletmeler mevcuttur. Süt verimi oldukça yüksek olan bu ırkın yağ oranı %3-3.5 civarındadır. Beside günlük canlı ağırlık artışı 1000-1400 g arasında değişen bu ırkın erkeklerini 12-15 aylık yaşta kesim ağırlığına ulaştırmak olasıdır. Ayrıca özellikle Avrupa ülkelerinde Siyah-Alaca erkek buzağılar, hızlı gelişmeleri nedeniyle buzağı eti üretiminde kullanılırlar. Bu amaçla bir araya getirilen ve beslenen buzağılar, yaklaşık 14-16 haftalık yaşta 120-180 kg ağırlığa ulaştıklarında kasaba sevk edilirler. 2. Jersey: Adını, İngiltere ile Fransa arasında yer alan kanal adalarından biri olan Jersey adasından biri olan Jersey adasından almıştır. Dünyanın birçok ülkesine buradan yayılan Jersey ırkı, sütte yağ oranı en yüksek sütçü ırk olarak bilinir. Bunun yanında küçük cüsseli bu ırkın erkeklerinin besi yeteneği son derece geridir. Entansif beside günlük canlı ağırlık artışı 600-700 g civarındadır. Bu nedenle yetiştiriciler erkek buzağıları en kısa zamanda ve masrafsız bir şekilde elden çıkarma yoluna giderler. Hatta Türkiye’de bazı bölgelerde Jersey erkek buzağılarının doğumu takiben öldürülmesi dahi söz konusudur. Jersey ırkının ortalama süt verimi 3000 kg, sütte yağ oranı %5 civarındadır ve sütünün rengi diğer ırkların sütüne göre daha sarıdır. Rengi açık kirli sarıdan koyu kahveye kadar değişen Jerseylerin önemli bir özelliği de diğer ırklara göre dış etkenlere hızlı ve aşırı reaksiyon göstermeleridir. 3. Esmer Irk (Brown Swiss): Anavatanı İsviçre’dir. Siyah-Alaca kadar olmasa da oldukça geniş bir alana yayılmıştır. Daha önce de değinildiği gibi Türkiye’ye getirilen ilk kültür ırkıdır. Esmer ırkın rengi gümüşi griden siyaha yakın koyu kahve ve koyu kül rengine kadar değişir. Burun ucu açık renkte olan bu ırkta, sırt boyunca uzanan ve ester çizgisi olarak tanımlanan açık renkli bir bölge vardır. Geç gelişen bu ırk en yüksek süt verimine de geç ulaşır. Sığır eti ve süt danası olarak Siyah-Alaca ırkına yakın bir değer gösterir. Ortalama yeteneği oldukça iyidir. Kombine verimi bir ırktır. 4. Sarı-Alaca (Simental, Fleckvieh): Esmer ırk gibi kombine verimli-iki verim yönlü ırk olan Sarı-Alaca’da İsviçre kökenlidir. Renk sarı-beyaz veya kırmızı-beyaz alacadır. Baş genellikle beyazdır. Oldukça sağlam yapılı ve iri cüsseli bir ırk olan Sarı-Alaca ineklerin canlı ağırlığı 650-800 kg’yi bulur. Süt verimi 4000-5000 kg civarındadır. Erkeklerin besi yeteneği yüksektir. Sütçü ırkların dişileri Sarı Alaca boğalarla çiftleştirildiklerinde besiye oldukça uygun kasaplık materyal elde edilebilmektedir. B. Etçi Irklar Etçi ırklar et üretim amacına hizmet edecek özellikler göz önüne alınarak geliştirilmiştir. Bunlar sağılmazlar ve sütleri tamamen buzağıya bırakılır. Bu yüzden buzağıların gelişmelerini sağlayacak seviyede bir süt verimi yeterli görülür. Etçi ırklarda vücut; uzun, derin ve geniş olup, birbirinden ayrılmış kısa bacaklar üzerindedir. Sırt ve karın düze yakındır. Yakından bakıldığında hayvan, baş hariç, dikdörtgen bir görüntü verir. Sağrı büyük, butlar dolgundur. Bu nedenle arkadan bakıldığında kareye yakın bir görüntü elde edilir. Yukarıda sayılan niteliklere sahip olan hayvanlardan elde edilen üretimin, ki bu sadece ettir. Maliyetinin düşüklüğü yetiştirme sistemiyle yakından ilgilidir. Et üretiminin önemli bir bölümü genç hayvanlardan sağlanır. Üretimin karlılığı için sadece kesime gönderilecek hayvanlar değil, bu hayvanların elde edildiği ana sürünün de en az masrafla yetiştirilmesi esastır. Bu da büyük sürülerin tamamen ya da büyük ölçüde otlak ve meralardan yararlanılarak yetiştirilmesiyle sağlanmaktadır. Etçi ırkların bire diğer kullanım alanı da sütçü sürülerden et üretimidir. Sütçü sürünün devamını sağlayacak gençlere ihtiyaç azaldığında, sürünün bir bölümü veya tamamı etçi ırk boğalarla çiftleştirilir. Bu çiftleştirmeden elde edilen dişi ve erkek döllerin hepsi et üretimi için kullanılır. 1. Hereford: İngiltere’de geliştirilmiş bir ırk olan Hereford, günümüzde ABD’de yaygın olarak yetiştirilmektedir. Hereford ırkında renk kırmızı beyazdır. Fakat beyaz rengin dağılımı oldukça tipiktir. Baş tamamen beyazdır ve bu özellik dominanttır. Başa ek olarak bacakların uç kısımları, karın altı, kuyruk ve sırt çizgisi de beyaz renklidir. Boynuzlar uzundur. Fakat günümüzde boynuzsuz Hereford yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Yürüme ve adaptasyon yeteneği ile dişlerinin analık özelliği oldukça iyi olan Hereford ırkı 1958 yılında Türkiye’ye getirilmiş, Doğu Anadolu’daki devlet işletmelerine götürülen bu ırk oralarda hem saf olarak yetiştirilmiş hem de melezleme çalışmalarında kullanılmıştır. Ne var ki, ekonomik açıdan yeterli bulunmadığı için yetiştiriciliği sürdürülmemiştir. 2. Aberden-Angus: Tamamen siyah renkli ve boynuzsuz bir ırktır. Kuzey-Doğu İskoçya’da geliştirilmiştir. Hereford ırkıyla birlikte Türkiye’ye getirilmiş, Hereford ırkı için ileri sürülen sebeplerle yetiştiriciliğinden, Hereford ırkından daha önce vazgeçilmiştir. 3. Galloway: Engebeli yüksek alanlarda yetiştirilen sağlam yapılı bir ırktır. Boynuzsuz ve siyah renkli bir ırk olan Galloway kaba görünüşlüdür. Güney Batı İskoçya’da geliştirilmiş olan bu ırk, hayvanlara fazla özen gösterilmeyecek alanlarda et sığırı sürüleri kurmak için önerilebilir. 4. Charolais: Fransa’da geliştirilmiş beyaz renkli, boynuzlu ve görece küçük kafalı bir ırktır. Ergin boğaları 1000-1300 kg gelen bu ırk sütçü sürülerden kasaplık buzağılar elde etmeye yönelik melezleme çalışmalarında geniş ölçüde kullanılmaktadır.

GÖRELE VETERİNER KLİNİĞİ

28 Temmuz 2009 Salı

HAYVAN BESLEME

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

FAALİYETLER

İzleyiciler